بررسی عملکرد دانه و اجزا عملکرد لاین‌های مختلف دابل هاپلوئید کلزا تحت شرایط تنش خشکی

به‌منظور ارزیابی عملکرد و اجزا عملکرد 99 لاین هاپلوئید مضاعف کلزا، تحقیقی در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در دو شرایط رطوبتی (شرایط آبیاری عادی، تنش خشکی پس از گلدهی) در قالب طرح آگمنت با سه شاهد (هایولا 401، هایولا 420 و RGS003) در شش تکرار در سال زراعی 1392-1393 اجرا شد. نتایج نشان داد برای صفات تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه در هر دو محیط بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی تفاوت معنی-داری وجود داشت. تنش خشکی از مرحله گلدهی سبب کاهش عملکرد دانه و اجزای عملکرد شد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که تنوع زیادی بین لاین‌های هاپلوئید مضاعف کلزا مورد مطالعه از نظر صفات عملکرد و اجزاء عملکرد وجود دارد که می‌توان از این تنوع در جهت بهبود و اصلاح عملکرد دانه کلزا استفاده کرد. با توجه به نتایج رگرسیون گام به گام در شرایط عدم تنش می‌توان از صفت تعداد خورجین در بوته و در شرایط تنش خشکی از صفت وزن هزار دانه به عنوان معیاری جهت انتخاب و بهبود لاین‌های برتر استفاده کرد. نتایج تجزیه کلاستر در هر دو شرایط تنش و عدم تنش ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در 4 گروه قرار داد. با توجه به شاخص‌های حساسیت به تنش (SSI) و تحمل به تنش (STI) لاین‌های 53، 87 و 84 دارای مقدار بالای STI و مقدار پایین SSI بودند بنابراین از این لاین‌ها در برنامه‌های بعدی اصلاح‌نباتات می‌توان استفاده کرد همچنین لاین‌های 85 و 53 در بین لاین‌های با عملکرد بالا در شرایط تنش خشکی کمترین کاهش عملکرد را داشتند و به عنوان لاین‌های سازگار با عملکرد بالا در شرایط تنش خشکی معرفی می‌شوند. با توجه به تنوع بالای بین لاین‌های مورد آزمایش پیشنهاد می‌گردد از این لاین‌ها در برنامه‌های اصلاحی کلزا استفاده گردد.